Adriaan Mostert gaat met prepensioen. De kinderorthopeed neemt daarmee na 18 jaar ook afscheid als medisch adviseur van onze vereniging. In gesprek met Renske Pereboom blikt Adriaan terug op onze samenwerking, de kinderorthopedie en zijn carrière die hij ooit startte als röntgenlaborant. Gepassioneerd, gedreven en met hart voor de medemens, hielp hij niet alleen talloze kinderen, maar had hij ook een blijvende impact op de vereniging.

Een bijzonder cadeau voor een bijzonder mens.

Stipt om 10.30 uur verschijnt dr. Adriaan Mostert in beeld van de videovergadering. Dat is verrassend. Want ook al heeft hij geen drukke spreekuren meer, zijn agenda is voller dan ooit. Zo verbrak hij net voor onze meeting de verbinding met Ghana. Daar gaat hij elk jaar als vrijwilliger naartoe. Of naar Oeganda. Om er twee weken aan één stuk door kinderen te opereren.

“Ze hebben er nu weer 70. We kunnen er 35 per week doen, zeven per dag. Dus daar had ik het zojuist over. Waarschijnlijk vertrekken we in september of oktober weer”, vertelt Adriaan met glinsterende ogen. Het tekent de mens. Adriaan Mostert is gepassioneerd, gedreven, gelovig en gevoelig voor de mens achter zijn patiënten. Ongetwijfeld hangen die eigenschappen met elkaar samen.

Beste binnenkomer

Herinner je je eerste ontmoeting met onze vereniging? Dat was voor een lezing op de Landelijke Contactdag in 2006. Je zette toen meteen de toon met een aanmerking op ons logo.

“Ja, die heup in dat logo klopte niet helemaal. Ik vond dat niet kunnen voor een vereniging die zich daarop richt. Toen dacht ik: laat ik dat maar voorzichtig zeggen. Dat hebben jullie toen meteen serieus opgepakt. Als je wat terugkoppelt, dan wordt daar ook wat mee gedaan.”

Links: het eerste logo van de VAH waarin geen dysplastische heupkom zichtbaar is. Rechts: het na de opmerking van dr. Mostert aangepaste logo.

Richtlijn heupdysplasie

“Ook hoe jullie samenwerken met de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) aan de richtlijn heupdysplasie, vind ik heel goed. Zodat de behandeling overal in Nederland hetzelfde wordt. Dat hebben jullie steeds hoog in het vaandel gehad.”

Daar heb jij wel de aanzet voor gegeven. Jij zag in 2014 de tijd rijp en drukte ons op het hart er op dat moment mee aan de slag te gaan nadat eerdere gesprekken over dit onderwerp vastliepen. De richtlijn is er nu, maar de invoering verloopt nog wat stroef. Hoe kijk jij daarnaar?

“De Werkgroep Kinderorthopedie is er hard mee bezig om alle regio’s mee te krijgen. Het zal nog wel een paar maanden duren, maar zeker geen jaren meer. En er zijn ook nog duivelse dilemma’s. Bijvoorbeeld over de vervolgbehandeling van restdysplasie. De ene arts zegt bij drie jaar opereren, de ander vindt dat het ook wel bij zes jaar kan, want de natuur herstelt ook veel zelf. Kijk, als een heup niet uit de kom is, maar wel stabiel, dan kun je misschien beter wachten en een operatie met bijkomende schade voorkomen. Wat leg je dan vast in de richtlijn? Je zou willen dat besluiten sneller gaan, maar het moet ook wel zorgvuldig gebeuren.”

In ieder geval goed om te horen dat er veel gaande is. We konden ook altijd bij je terecht met vragen, zelfs met kinderen op je spreekuur. Hoe kreeg je dat voor elkaar?

“Op de eerste plaats dankzij mijn attente secretaresse die het telkens weer lukte om een gaatje te vinden in mijn drukke agenda. En zelf viste ik jouw mails er ook wel tussenuit, omdat ik wist dat er altijd een patiënt achter zat. Ik wilde en wil van ganser harte dat elk kind de juiste behandeling krijgt. Dat hoefde niet per se bij mij, maar dan kon ik wel weer doorverwijzen binnen het circuit. Ik vind het zo belangrijk om kinderen een goede start te geven. Zij zijn tenslotte helemaal afhankelijk. Daar zag ik mijn verantwoordelijkheid.”

Dr. Mostert tijdens zijn lezing op de Landelijke Contactdag in 2006. Ook in 2010 en 2012 was hij een van de sprekers op bijeenkomsten van de VAH.

Band met ouders

Je staat erom bekend dat je altijd eerst een goede band met de ouders schept. Waarom?

“Dat is heel belangrijk. Natuurlijk start je liefst met een ‘gewone’ behandeling. Maar als opereren toch noodzakelijk is, dan is dat zo’n emotioneel moment voor de ouders. Je hebt dan hun vertrouwen hard nodig. Empathie met de ouders is wat iedere kinderorthopeed zou moeten hebben. Denk je eens in wat het betekent voor zo’n gezin. Hun leven staat al op z’n kop door de geboorte en dan dit er ook nog bij.”

Zo’n band met de ouders bevordert natuurlijk ook de therapietrouw, met de spreidbroek bijvoorbeeld. Volgens mij adviseer jij als enige streng 24/7 dragen bij luxatie.

“Ja, dan werkt zo’n spreidbroek het best. Ook al denken ouders dat hij gerust een kwartiertje uit mag, want dat kan toch ook voor het badje? Ik probeer zo goed mogelijk uit te leggen, waarom ze dat bij luxatie niet moeten doen. En dan merk ik dat het kwartje op een gegeven moment wel valt.

Dat lukt overigens alleen als het hele team tot aan het consultatiebureau en de jeugdarts in de regio hetzelfde verhaal uitdraagt. En flexibel meewerkt. Stel, zo’n gipsbroek wordt vies door ontlasting en begint te stinken. Dan wil je ouders daar makkelijk mee terug laten komen. Dat vraagt wat van de secretaresse, de gipskamer, de instrumentmaker. Ook de röntgenafdeling is belangrijk bij kinderorthopedie, zodat je altijd een symmetrische foto krijgt.”

Van laborant tot orthopeed

Nu je röntgen zegt, je bent ooit als laborant begonnen en vandaar gegroeid naar orthopedisch chirurg. Ligt daar de basis van je bevlogenheid voor het vak?

“Die bevlogenheid begon al op de HAVO. Ik vond het leuk om zichtbaar te maken wat je van buiten niet ziet. Bijvoorbeeld met echografie, dat was toen net nieuw. Die beeldvorming vond ik prachtig. Soms sta je als laborant bij een operatie voor een doorlichting, echo of foto tijdens de operatie. Op een gegeven moment zag ik een chirurg een schroef plaatsen en dacht ik: volgens mij kan dat beter onder een andere hoek. Vanaf dat moment wilde ik chirurg worden.

Eerst deed ik een psychologische test, want ik wist niet of ik dat wel kon. Nou, dat kon ik best volgens de test. Maar ik had HAVO. Dus deed ik VWO in de avonduren, schreef me in bij geneeskunde en werd ingeloot. Dat verliep allemaal zo soepel dat ik denk dat dit echt mijn pad was. En voor ik het wist, stond ik daar als specialist in de kinderorthopedie, wervelkolom en trauma. Kinderorthopedie gaat natuurlijk verder dan alleen de heup. Met allerlei afwijkingen is het vak heel breed en zo zit ik er ook wel in. Ik zie graag de mens als geheel. Ik heb meer met kinderen dan met heupprotheses, om het zo maar te zeggen.”

Verplaats je in de patiënt

Wat wil je je collega’s, vakgenoten of ons meegeven nu je met pensioen gaat?

“Het belangrijkste dat ik wil meegeven is: verplaats je in de ander. In de patiënt, of in de ouders in dit geval. Bedenk hoeveel ellende ze van de situatie hebben. Als je dat doet, dan geef je de behandeling die je je eigen kind zou wensen. Ook bij volwassen mensen, hoor. Ik herinner me bij de opleiding in Delft een man met twee gebroken polsen. Voor de dokter is dat even het bot zetten, gips eromheen, klaar. Maar denk je eens in wat dat voor die man betekent. Hij kan niks, geen boterhammetje smeren, nog niet eens zijn billen afvegen. Verplaats je in de patiënt.”

Speelde je geloof een rol in je werk?

“Ik ben geen dominee, zeg ik altijd. En dat wil ik ook niet zijn. Ik heb mij als christenarts daardoor ook altijd dienstbaar willen opstellen. Maar afhankelijkheid in het leven zie ik wel. We kunnen niet alles zelf plannen. Het leven is niet maakbaar. Het geloof sterkt je daarin. Die afhankelijkheid straalde ik ook altijd uit naar ouders. We hebben het niet helemaal zelf in de hand dat een behandeling slaagt. Een goede afloop is van veel meer factoren afhankelijk. En kijk eens naar kinderen in Afrika, die zijn nog veel afhankelijker. Zij moeten maar zien hoe de dag verloopt. En het mooie vind ik dat zij daar ook naar leven. Voor hen is elke dag er één.”

Mercy Ships

Over Afrika gesproken, je gaat als kinderorthopeed mee met Mercy Ships. Hoe kwam je daar zo bij?

“We doneren al jaren aan deze organisatie. We hebben het zelf goed in Nederland en dan vind ik dat je juist aan je medemens moet denken die het minder goed heeft. Dat heeft natuurlijk ook een christelijke achtergrond. En dan dit initiatief, zo’n boot die gratis gezondheidszorg aanbiedt aan mensen die dat zo hard nodig hebben.

Vorig jaar lag het schip de Global Mercy in Rotterdam. Ik sprak de directeur en die maakte wat in mij los. Want die kinderen zijn echt getekend voor het leven met bijvoorbeeld flinke O- of X-benen. Als ze niet meer kunnen lopen, worden ze als niet-productief uit de gemeenschap verstoten. Vaak is dat met heel simpele orthopedische ingrepen te voorkomen. En dan met de gipsverbandmeester een mooi gips aanleggen, zodat het geneest en ze kunnen blijven lopen. Niets mooier dan dat. Dit najaar ga ik voor het eerst mee.”

Mooi dat je dit doet. Het brengt mij bij ons afscheid. Want bij afscheid nemen, hoort een cadeau. We weten dat je dit niet wilt aannemen. Maar we bedanken je heel hartelijk voor alles wat je voor de vereniging, alle ouders en kinderen hebt gedaan. Daarom starten we naar aanleiding van jouw aftreden een sponsoractie voor Mercy Ships.

“Oh, dat vind ik heel leuk en echt fantastisch”, zegt een duidelijk geëmotioneerde Adriaan. “Want weet je, ze bouwen nu een tweede schip. Het eerste, de Global Mercy, vaart aan de westkust van Afrika en het nieuwe gaat straks naar de oostkust. Dit is heel mooi. Dank jullie wel. Ik heb met veel plezier samengewerkt. En ik wil jou Renske ook bedanken voor je inzet al die jaren. Want je bent een echte promotor. Dat mag wel gezegd.”

Bedank Adriaan Mostert voor zijn jarenlange inzet. Doneer aan Mercy Ships!

Achttien jaar lang was dr. Adriaan Mostert als vrijwilliger lid van onze Medische Adviesraad. Hij adviseerde ons gevraagd en ongevraagd over allerlei medische kwesties, beantwoordde jullie vragen, onderzocht en behandelde velen van jullie kinderen en hield ons en onze medische informatie scherp.

Doneer aan Mercy Ships via onze sponsoractie!

Wat is Mercy Ships?

Mercy Ships biedt sinds 1978 veilige medische zorg aan mensen die daar geen toegang toe hebben. Op en rond hun ziekenhuisschepen bieden ze gratis operaties, trainen ze lokaal medisch personeel en werken ze samen met lokale klinieken.

Vrijwillige artsen, verpleegkundigen en vrijwilligers in meer dan 100 andere functies werken op de schepen. Zij zetten zich samen in om zorg mogelijk te maken voor de allerarmsten en zo hoop en genezing te brengen. Adriaan Mostert is jarenlang donateur en binnenkort vrijwillig orthopedisch chirurg op het ziekenhuisschip.

Dit artikel is geschreven door Ger Dreijer en eerder verschenen in Heupge(w)richt 108.