Sinds 2013 komt de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV) elk jaar met het magazine Zorg voor Beweging; een magazine waarin de patiënt wordt geïnformeerd over ontwikkelingen binnen de orthopedie en uitleg krijgt over allerhande procedures.
In het Jaarmagazine Zorg voor Beweging 2016 staat op pagina 2 en 3 een kort artikel over de ervaringen van Oeda de Jong, zelf heupdysplasiepatiënt en moeder van een dochter met heupdysplasie. Doordat Oeda al kort na de geboorte van haar dochter aan de bel trok is vroeg met behandelen begonnen en met succes. Oeda is bij veel ouders vooral bekend van Kiek Hip Wear.
Op pagina 12 tot en met 15 staat een artikel over Rien van Mourik. Rien is Girdlestone-patiënt. Door een infectie is bij hem de heupprothese verwijderd en gaat hij met één heup door het leven. Hij ziet af van het opnieuw plaatsen van een prothese omdat hij niet verwacht dat dit zijn situatie verbeterd. Inmiddels heeft hij een stichting opgericht om anderen in een soortgelijke situatie te ontmoeten en helpen.
Op pagina 52 en 53 doet journalist John Schoorl zijn verhaal over het doneren van zijn heupkop na het plaatsen van een heupprothese. Hij tekende in aanloop naar zijn heupoperatie een donatieformulier en wilde vervolgens weten wat er eigenlijk met het stuk bot gebeurde. Het botweefsel kan gebruikt worden voor botsnippers waarmee gaten in bot tijdens een operatie opgevuld kunnen worden. Voor John was het achteraf een beetje zuur te ontdekken dat zijn heupkop door een administratieve fout in een verbrandingsoven terecht kwam.
Wel of niet operen? Patiënt en arts beslissen samen
In deze editie staat ook een interessant artikel over het besluit opereren of niet. De beslissing of er geopereerd wordt of niet is steeds meer een overleg tussen arts en patiënt. De orthopeed voert een onderzoek uit en stelt op basis daarvan de diagnose en kijkt vervolgens samen met de patiënt wat de mogelijkheden zijn. Daarbij speelt ook mee dat patiënten tegenwoordig precies willen weten waar hun klachten vandaan komen, welke behandelmogelijkheden er zijn en wat de voor- en nadelen daarvan zijn.
Heleen Post, manager kwaliteit bij Patiëntenfederatie Nederland (voorheen de NPCF) en orthopedisch chirurg dr. Ewout van Arkel zien deze ontwikkeling tevreden aan. “Geen twee patiënten zijn gelijk, dus er is geen standaardadvies”, stellen zij. Van Arkel ziet het liefst dat patiënten veel vragen stellen, doen ze dat niet dan stimuleert hij dat. Voordeel voor de arts is dat die ook van de vragen kan leren. Het zorgt ervoor dat er nagedacht wordt en niet standaard wordt gereageerd. Valkuil voor artsen is nog steeds dat ze te technisch naar een patiënt kijken. Al wordt er steeds meer naar de persoon aan de andere kant van de tafel gekeken, artsen moeten zich dat nog meer eigen maken. Daarbij moeten alle kanten van mogelijke behandelingen bekeken worden. In veel gevallen lijkt opereren de enige optie, maar kan juist een behandeling zonder opereren een goede eerste stap zijn.
Bij het nemen van een beslissing hebben arts en patiënt elk hun verantwoordelijkheid. Ze kunnen samen besluiten voor een behandeling maar ook tot de conclusie komen dat het geen gezamenlijk traject wordt. Als vervolgens een traject is gestart zijn arts en patiënt samen verantwoordelijk voor het eindresultaat. De juridische eindverantwoording ligt bij de arts en het ziekenhuis maar een patiënt heeft ook zijn verantwoordelijkheid in bijvoorbeeld het doen van oefeningen.
| Dit doet de patiënt | Dit doet de orthopedisch chirurg | |
| Voor het eerste gesprek | Informatie zoeken over arts en ziekenhuis | Lezen verwijsbrief huisarts en patiëntendossier |
| Eerste gesprek, vervolgonderzoek en diagnose | Vragen, vertellen en luisteren | Vragen, vertellen en luisteren |
| Behandelmogelijkheden bespreken |
Vragen: mogelijkheden? voor- en nadelen? Mogelijke complicaties? Wat betekent dat voor mijn situatie? |
Toelichting geven en aansluiten bij situatie van patiënt |
| Behandelplan vaststellen |
Ja, dit gaan we doen Of nee, dit is niet wat ik wil |
Ja, dit gaan we doen Of nee, hier sta ik niet achter |
| Indien ja | We gaan ervoor! Ik blijf vragen en luisteren. | We gaan ervoor! Ik blijf vragen en luisteren. |
| Indien nee | Overleg met huisarts | Documenteren waarom geen behandeling volgt. |
Uitzondering: overleg is vaak niet mogelijk bij zeer spoedeisende hulp bij levensbedreigende situaties.
Bekijk Zorg voor Beweging 2016.
Dit artikel verscheen eerder in Heupge(w)richt 75 (maart 2016) en is geschreven door Anne-Marie van der Linde.
