Het ontstaan van zenuwletsel is een complicatie die kan optreden bij het plaatsen van een heupprothese. Als het te opereren been voor de operatie korter is en tijdens de operatie wordt verlengd, komt er trekkracht op de zenuw. Daardoor kan zenuwletsel ontstaan. Met behulp van Intra Operatieve NeuroMonitoring (IONM) kan tijdens de operatie en bij het verlengen van het been in de gaten worden gehouden of het signaal van de zenuw afwijkt. IONM wordt vooral veel toegepast bij operaties aan de wervelkolom, maar bij heupoperaties is het nog vrij nieuw en onbekend. Bij het plaatsen van mijn totale heupprothese is IONM toegepast.
Wat is IONM?
Kort gezegd is IONM het bewaken van de functie van de zenuwen tijdens de operatie. Dit wordt gedaan door een neurofysioloog die gebruik maakt van de elektrische eigenschappen van zenuwcellen. Door middel van kleine stroomstootjes via elektroden wordt in de gaten gehouden of het nog steeds goed gaat met de zenuw van het been dat wordt geopereerd.
IONM kan alleen worden toegepast onder narcose, een ruggenprik is dus geen optie. Zodra je onder narcose bent, worden de elektroden op het lichaam geplaatst. Door de narcose merk je hier uiteraard niets van.
Pre-operatief onderzoek
Om na te gaan of IONM mogelijk is, moet er een pré-operatief onderzoek gedaan worden door de neuroloog. Met een kort lichamelijk onderzoek stelt de neuroloog vast of er een verdenking is op schade aan de zenuwen door je een aantal opdrachten te laten uitvoeren met het te opereren been.
Vanuit mijn heup lukten niet al die opdrachten. Ik kon bijvoorbeeld mijn been niet meer optillen als ik zat, zeker niet met tegendruk. Door het wel zo goed mogelijk te proberen, kan de neuroloog toch vaststellen of alles in orde is met de zenuwen. Schrik dus niet als niet alles wat de neuroloog vraagt lukt. Dit hoeft niet meteen een probleem te zijn. Het is belangrijk om deze controles te doen want als er al schade is aan de zenuw is de uitgangssituatie anders en dan is het maar de vraag of IONM toegepast kan worden.
Na de operatie
Na de operatie werd ik wakker zonder zenuwschade en met twee benen van gelijke lengte. Door de IONM hebben ze mijn geopereerde been, dat al mijn hele leven korter was, veilig kunnen ‘oprekken’.
Je merkt na de operatie niets van wat er gebeurd is. Het kan zijn dat je een klein wondkorstje voelt op je hoofd, zoals van een speldenprikje. Zelf voelde ik dit inderdaad, heel even, want zodra ik het aanraakte viel het eraf, maar heel veel mensen voelen dit niet eens.
Is IONM veilig?
IONM zelf is volkomen veilig en de operatie brengt geen extra risico’s met zich mee als er IONM toegepast wordt. IONM verkleint het risico op het ontstaan van zenuwletsel bij een verlenging van het been tijdens een heupoperatie, maar er is uiteraard geen garantie dat er geen complicaties ontstaan. Daarbij kost het uitvoeren van de IONM meer tijd en geld rondom de operatie aangezien het systeem moet worden aangesloten en moet worden getest. Daarbij moet er tijdens de operatie door een neurofysioloog worden bekeken of het signaal van de zenuwen goed blijft.
Toekomstig gebruik IONM
Hoewel IONM gebruikt kan worden bij het plaatsen van een heupprothese is het niet de verwachting dat dit een standaardprocedure zal worden. Het vraagt veel extra capaciteit omdat naast het orthopedische team ook een neuroloog/neurofysioloog betrokken is bij de operatie. De IONM is ook niet in alle ziekenhuizen beschikbaar. Daarnaast is het in het algemeen niet noodzakelijk om op deze manier de zenuwen te monitoren, aangezien het risico op zenuwletsel klein is, ook bij een verlenging van het been tijdens een heupoperatie.
Dit artikel is voorgelegd aan een van de leden van de Medische Adviesraad van de VAH. Het is geschreven door Jenniek van Benthem en eerder verschenen in Heupge(w)richt 106.
